Anaërobe afvalverwerking op de boerderij
Categorie(ën): Agrarische sector, Duurzame energie, Thematische lessen
Het anaërobe verwerken van het afval op boerderijen is een van de meest veelbelovende technologieën, waarmee de landbouw en veeteelt duurzaam gemaakt kan worden. Hierdoor wordt energie uit biogas en goede mest gewonnen uit het afval en tegelijk de vervuiling (stank!) van lucht en water gestopt.
De bijproducten van landbouw, tuinbouw en veeteelt kunnen voor veel vervuiling zorgen: in de lucht: stank door ammonia en H2S, en zure regen, in de bodem: overbemesting, vervuiling van grondwater, in het water: eutrofiering, verder ongedierte zoals ratten en muizen, en verspreiding van ziekteverwekkers zoals Salmonella, E.coli e.d. In Nederland geleden al strenge voorschriften voor het beperken van de vervuiling, maar er zou nog veel beter gebruik gemaakt kunnen worden van het afval. In veel andere landen gebeurt nog weinig op dit gebied. Door anaërobe verwerking wordt eigenlijk de natuurlijke kringloop hersteld, de vervuiling van de omgeving gestopt en de energie nuttig gebruikt
Wat gebeurt er tijdens de anaërobe verwerking?
Een ‘anaerobic digester’ (AD) —of ‘biodigester’ bestaat uit een luchtdichte, verwarmde container op de boerderij waarin het organische afval afgebroken wordt en omgezet wordt tot biogas, vloeibaar afval en vast afval. Het biogas is voor ca 60% methaan, voor de rest hoofdzakelijk CO2. De simpelste worden op geregelde tijden gevuld en geleegd, de meer geavanceerde hebben een systeem waar het afval continu wordt aangevoerd. Het systeem wordt zo gemaakt dat het voor de anaërobe bacteriën die het werk moeten doen, optimale omstandigheden biedt. Verder moeten de producten, gas, vloeistof en vast stof opgeslagen en afgevoerd kunnen worden.
Het proces lijkt op composteren, maar hier wordt het afval afgesloten van de lucht en het gas opgevangen en gebruikt. Bij composteren kan wel zuurstof toetreden.
Anaërobe bacteriën behoren tot de oudste levensvormen op aarde. Zij waren er al voordat andere bacteriën de fotosynthese ‘uitvonden’. Ze komen van nature voor in modderbodems van sloten en plassen, natte grond, zoals veengrond, en in de darm van dieren. In een biodigester werken verschillende soorten micro-organismen: eerst worden stoffen in de mest etc afgebroken tot kleine moleculen, o.a. organische zuren, methaanproducerende bacteriën zetten deze om in methaan en CO2
Wat heeft de boer eraan?
Om te beginnen bespaart de boer op energie: het biogas kan gebruikt worden om de biodigester te verwarmen, en dan blijft er genoeg over om het eten op te koken, of elektriciteit op te wekken, die weer verkocht kan worden. Verder bevat de droge stof, die ontstaat, de nutriënten die weer als meststof kunnen dienen: de mineralenkringloop wordt hersteld. Het afvalwater tenslotte is schoon en vervuilt het grondwater niet meer – en eventuele ziekteverwekkers worden gedood als de temperatuur hoog genoeg is. Bovendien wordt de boerderij schoner, de ‘prut’, die uit de biodigester komt, stinkt niet en is niet meer aantrekkelijk voor vliegen e.d.. In gedroogde vorm kan het gebruikt worden als bodemverbeteraar, of als strooisel in de stal, of zelfs voor de fabricage van vezelplaten.
Minder stank, minder vuil, minder broeikasgas en minder ziekten
Omdat de organische zuren, die verantwoordelijk zijn voor de stank van varkensschuren en uitgereden mest, worden omgezet in het reukloze methaan, wordt met dit systeem de overlast voor de omgeving een stuk minder. Methaan is een broeikas gas dat ruim 20x zo sterk werkt als CO2, dit wordt niet geloosd zoals bij open compostering, maar opgevangen en verbrand tot CO2 en water.
Het systeem werkt alleen goed als er geen – of zo min mogelijk – vergif in terecht komt, de boer moet dus het gebruik van pesticiden zoveel mogelijk beperken.
Conclusie
Het bevorderen van zonne-energie of elektrische auto’s is ‘sexier’ dan het spreken over een betere verwerking van mest, maar om een duurzame wereld te bouwen is het even belangrijk om op een goede manier om te gaan met ons afval, ook die van de boerderij.
Bron: Sustainable Farming (vertaald en ingekort)
Vragen:
- Het besproken systeem heet ‘Anaerobic Digester’. Wat betekent ‘anaëroob’ en wat betekent ‘digesting?’
- Het composteren van je afval is een bekend proces, veel mensen composteren hun eigen afval in de tuin of in een compostvat. Wat is het verschil tussen composteren en dit systeem?
- Wat is het verschil tussen dit systeem en de vertering van voedsel in je maagdarmsysteem?
- Hoe gebeurt de afvalverwerking op de boerderijen in jouw omgeving? Als je dat niet weet, kun je misschien een excursie organiseren naar een boerderij om er achter te komen
- Maak een lijst van de gevaren van het lozen van afvalwater van boerderijen (ook kwekerijen e.d.) ongezuiverd in rivieren, meren of zee.
- Vroeger was het normaal om de mest van de boerderij op het land uit te rijden. Dit was eeuwen lang een heel goed systeem. Maar tegenwoordig is dat niet zo goed. Waarom niet?
- Er bestaan al veel systemen om biogas te meken uit afval (ook uit stadsafval). Waarom is het voor boerenbedrijven gunstig om dit op het bedrijf zelf te doen?
- Waarom moet het aëroob gebeuren? Wat zou er niet ontstaan als het niet aëroob was?Welke nutriënten blijven op deze manier in het systeem?.Noem er drie. Waarom moet er toch nog bij gemest worden?
- Waardoor verdwijnt met dit systeem de stank grotendeels?
- Waarom moet de boer pesticiden vermijden als hij met dit systeem werkt?
- Methaan is een sterk broeikasgas. Als je het verbrandt krijg je koolstofdioxide, ook een broeikasgas. Waarom is het toch goed om het methaan te verbranden
- Maak een lijst van alle voordelen van ‘anaerobic digesters’ op boerderijen, vergeleken met traditionele manieren om van het afval af te komen