Waarom is biodiversiteit belangrijk voor ecosystemen en mensen?
Wetenschappelijke studies hebben het belang van biodiversiteit voor de mens tot nog toe onderschat. Dat blijkt uit een analyse van grote experimenten in Noord-Amerika en Europa. Biodiversiteit speelt een cruciale rol bij verscheidene diensten, die ecosystemen leveren aan de mens, onder meer de voedselproductie, de opslag van CO2 en de waterzuivering.
“De meeste vorige studies richtten zich alleen op het aantal soorten, dat nodig is om een dienst te verlenen onder één reeks milieuomstandigheden”, zegt Michel Loreau, hoogleraar biologie aan de McGill-universiteit in het Canadese Montréal. “Volgens die studies leken veel soorten overbodig te zijn. Hun uitsterven leek geen gevolgen te hebben voor het functioneren van het ecosysteem omdat andere soorten hun verdwijning zouden compenseren.”
Nu stellen de Canadese onderzoekers, dat dit niet klopt. Ze zien dat verschillende groepen van soorten van belang zijn op verschillende tijdstippen, op verschillende plaatsen, voor verschillende diensten, in verschillende scenario’s. “Bovendien zijn de soorten, die nodig zijn om een dienst te verlenen gedurende meerdere jaren niet dezelfde als diegene die nodig zijn om meerdere diensten te verlenen gedurende een jaar“, zegt Loreau.
“Dat betekent dat biodiversiteit zelfs nog belangrijker is om ecosysteemdiensten te behouden dan vroeger was aangenomen”, zegt Forest Isbell, die het onderzoek heeft geleid. “Onze resultaten geven aan dat veel soorten nodig zijn om ecosysteemdiensten te behouden op meerdere momenten en plaatsen in een veranderende wereld, en dat soorten minder overbodig zijn dan men vroeger dacht.”
De Canadese onderzoekers kwamen tot die conclusie door gegevens van zeventien grote Amerikaanse en Europese biodiversiteitexperimenten met elkaar te combineren. Het gaat telkens om grote, langlopende experimenten.
De studie verscheen in de gereputeerde wetenschappelijke publicatie Nature.
Waarom is biodiversiteit belangrijk voor ecosystemen?
Ecosystemen bestaan uit complexe relaties tussen organismen en hun omgeving. Deze relaties zijn veranderlijk, en zelden voorspelbaar. Dit simpele idee is westerse onderzoekers tot voor kort eigenlijk ontgaan. Men beschouwde ecosystemen als een soort machines, die in onze behoeften zullen voorzien, zolang we bepaalde omstandigheden optimaal houden.. Zo worden ongewenst geachte soorten verwijderd en vervangen door soorten, die men waardevol vindt, en die worden dan in een vast tempo ‘geoogst’. Deze praktijk houdt geen rekening met de complexe verhoudingen binnen ecosystemen en het belang van biodiversiteit – en heeft soms rampzalige gevolgen gehad.
Verschillende soorten vervullen belangrijke functies binnen ecosystemen. Ze kunnen fotosynthesers zijn, of afbrekers, carnivoren of bestuivers. Ecosystemen waarin veel soorten zo’n rol spelen zijn minder kwetsbaar (hebben een hogere resilientie). Met andere woorden, ze kunnen zich na verstoringen zoals een brand of een ziekte beter herstellen, zullen niet zo snel ineenstorten. De schijnbare overmaat aan soorten is een goede verzekering, want de functie van een soort die uitvalt, kan worden overgenomen door een andere soort. Ecosystemen met een lage diversiteit (waaronder monoculturen, gebieden waar maar een enkele soort groeit zoals in de landbouw gebruikelijk is) zijn daardoor veel gevoeliger voor ziekten dan natuurlijke systemen.
Waarom is biodiversiteit belangrijk voor mensen?
Mensen zijn afhankelijk van de diensten van de ecosystemen in de wereld. De ecosystemen produceren zuurstof, zuiveren en ontgiften het water, zorgen voor opslag en de circulatie van zoetwater, reguleren het klimaat, vormen de vruchtbare bodem, voorkomen erosie en overstromingen en produceren grondstoffen, voedsel en medicijnen. De meeste van deze diensten kunnen niet door onze technologie worden overgenomen. De biodiversiteit is de ‘bibliotheek’ van soorten die het functioneren van de verschillende systemen mogelijk maken.
Enkele voorbeelden van de economische en sociale factoren, die laten zien hoe belangrijk biodiversiteit is:
- De totale waarde van de diensten die de ecosystemen van de wereld de mensheid leveren wordt geschat op 33 biljoen dollar/jaar.
- De staat New York ontdekte dat de natte gebieden en andere natuurlijk systemen zoveel water zuiveren en filteren dat vervanging door technische middelen 8 miljard dollar per jaar zou kosten. Het beschermen en in standhouden van de natuurgebieden kost heel wat minder!
- Meer dan 75% van de voedselgewassen en 90% van de bloeiende planten zijn afhankelijk van bestuiving door insecten en andere dieren. Tussen 100 000 en 200 000 diersoorten zorgen voor de bestuiving – en veel van die soorten gaan achteruit.
- De diversiteit van landbouwgewassen gaat achteruit naarmate de industriële landbouw de voedselproductie overneemt van de familiebedrijven, die daar tot voor kort voor zorgden. De praktijk om zaden te bewaren om in het volgende seizoen te zaaien, verdwijnt, terwijl er steeds meer hybriden worden gebruikt die elk jaar opnieuw moeten worden aangeschaft, in combinatie met grote hoeveelheden chemicaliën – van de grote multinationals. Deze praktijk tast de zelfvoorzienendheid van de boeren overal aan. Vermindering van de genetische diversiteit maakt de gewassen kwetsbaarder voor ziekten en plagen.
- Bosproducten anders dan hout, zoals voedsel, bloemen, geneeskrachtige kruiden en eetbare of geneeskrachtige paddenstoelen kunnen op een duurzame manier geoogst worden uit de bossen. Als dit gebeurt met respect voor het milieu en voor de inheemse kennis, kan dit economisch waardevol zijn. Deze planten en paddenstoelen maken deel uit van de natuurlijke diversiteit, maar zijn in gekapte bossen veel minder algemeen aanwezig.
- Vrijwel alle natuurlijke en farmaceutische geneesmiddelen bestaan uit (of zijn afgeleid van) natuurlijke stoffen, die in planten, schimmels, microben of dieren voorkomen. In gebieden die sterk aangetast zijn, worden veel soorten met bekende of nog onbekende medicinale werking bedreigd.
- Als voorbeeld; het kustgebied van British Columbia (Canada), waar nog een hoge diversiteit te vinden is draagt 4,5% bij aan het bruto nationaal produkt ter plaatse.
Veel mensen vinden bovendien dat planten en dieren het recht hebben op leven, dat ze zelf intrinsieke waarde hebben. Deze waarde is niet afhankelijk van hun nut voor mensen.
Samengevat: de bekende en onbekende soorten organismen van deze wereld zouden ons ooit antwoorden kunnen geven op vragen die we nu nog niet kunnen stellen. Als we beseffen hoe weinig we nog weten over het functioneren van de natuur, is het duidelijk dat het behoud van de biodiversiteit een belangrijke investering in onze toekomst is – en een onschatbare gift aan toekomstige generaties
Bron: http://www.crd.bc.ca