Russische paardenbloem als duurzame bron van rubber en inuline
Categorie(ën): Agrarische sector, Biotechnologie, Duurzame projecten
Als het aan Wageningen UR ligt, hoeft natuurrubber niet langer uit exotische landen geïmporteerd te worden. Onderzoekers van Wageningen UR coördineren het Europese Drive4EU onderzoeksprogramma waarin ze samen met partners werken aan een Europese productieketen voor rubber uit Russische paardenbloem. Hiermee wordt ingespeeld op het dreigend tekort aan natuurrubber in de wereld en wordt de EU minder afhankelijk van import. In dit project werken bedrijfsleven en onderzoeksinstellingen uit zeven landen nauw samen.
“DRIVE4EU is een demonstratieproject en een gedeeltelijke voortzetting van EU-PEARLS, dat eind 2012 stopte”, zegt Ingrid van der Meer, onderzoeker bij Wageningen UR en coördinator van het EU project. In dat vorige project werden twee potentiele ‘rubberplanten’ tegen het licht gehouden, guayule en de Russische paardenbloem. “De woestijnplant guayule bevat goede latex net als de paardenbloem, maar groeit alleen in zeer warme streken, zoals langs de Middellandse Zee, terwijl de paardenbloem geschikt is voor teelt in het koudere Noord West Europa. De extractie van rubber uit paardenbloem is bovendien makkelijker. Daarom richten we ons nu op de paardenbloem”.
Dikke wortels vol latex
Een Russische paardenbloem bevat maximaal 15% latex. Nu levert een hectare paardenbloemen hooguit 200 kilo rubber op. “Die opbrengst kan verder omhoog door veredeling en een betere teeltmethode”, aldus van der Meer.
Een belangrijk deel van het veredelingsonderzoek is gericht op de ontwikkeling van dikkere wortels, omdat daar de meeste latex zit. Hiertoe wordt de Russische variant gekruist met grotere, wilde paardenbloemsoorten. Door deze hybriden terug te kruisen krijg je een paardenbloem met dikkere wortels die meer rubber levert. “We willen uiteindelijk toe naar 1000 kilo per hectare, maar dat zal nog wel een tiental jaren duren”.
Slijtvaste autobanden
Banden zijn de grootste slokop van natuurrubber met 70% van de wereldproductie, die zich concentreert in Thailand, Maleisië en Indonesië. Inmiddels is door een bandenfabrikant aangetoond dat met latex uit paardenbloemen sterke en slijtvaste autobanden zijn te maken. De grip op een nat wegdek zou zelfs beter zijn dan van conventionele banden.
Behalve autobanden wordt natuurrubber ook gebruikt voor operatiehandschoenen en slangen voor de medische wereld. In de bouw wordt het toegepast als gevelbekleding, dak- en vloerbedekking of afdichting en in lijmen en coatings. Al met al worden uit natuurrubber meer dan 40 000 producten gemaakt.
Inuline voor petflessen
Het EU project mikt naast rubber ook op inuline uit de paardenbloem. Na het winnen van rubber blijft 40% inuline over, een laag calorische zoetstof die nu uit cichorei wordt gewonnen. Dit suikermolecuul wordt door de voedselindustrie verwerkt in siropen en als prebioticum in yoghurtdrankjes gestopt. “Maar dat is een kleine markt”, zegt Van der Meer. “Wij splitsen het fructosepolymeer liever op voor de omzetting naar furaanchemicaliën. Daar kun je bijvoorbeeld afbreekbare petflessen van maken. Dat is een veel grotere afzetmarkt”.
De combinatie van latex en inuline maken de teelt economisch aantrekkelijker. Van der Meer: “Beide markten passen prima bij elkaar. Samen met de industrie wordt nu hard gewerkt om de ketens voor productie en verwerking op te zetten. Partners die natuurrubber of inuline als grondstof gebruiken kunnen zich hierbij aansluiten.”
bron: Wageninngen University & Research